سقوط دولت مرکزی افغانستان و قدرت‌گیری طالبان فصل جدیدی از روابط را میان این کشور و دولت‌های دیگر در سطوح مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی رقم زده است. تا به امروز تقریباً هیچ کشوری هنوز دولت موقت برخاسته از حاکمیت طالبان را به رسمیت نشناخته و اصلی‌ترین متحدان آن‌ها، یعنی پاکستان هم هنوز از اعلام رسانه‌ای به رسمیت شناختن آن‌ها طفره رفته است.

در این میان فدراسیون روسیه نیز مواضع خود را در قبال این مسئله دارد. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های این کشور در خصوص به قدرت‌رسیدن طالبان، در زمینه تهدیدات ناشی از قاچاق مواد مخدر است.

نظر به بلوکه شدن دارایی‌های افغانستان در کشورهای دیگر نظیر ایالات متحده آمریکا، به نظر می‌رسد طالبان در زمینه تأمین نیازهای خود و مردم به‌خصوص ارز به مشکل خواهد خورد. از همین رو، آسان‌ترین روش برای جبران این مسئله تولید و قاچاق موادمخدر خواهد بود.

با توجه به ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی احتمالاً یکی از مقاصد اصلی موادمخدر تولید شده این کشور همسایگان شمالی خواهد بود که برای روسیه تهدید امنیتی جدی محسوب می‌شود.

از آن مهم‌تر، با توجه به حضور اسلام‌گرایی افراطی در قسمت‌هایی از قفقاز شمالی شامل چچن و قفقاز جنوبی شامل ترکمنستان، تاجیکستان و با عنایت به شباهت و قرابت اندیشه‌های طالبانی با اندیشه‌های این افراد، هر آن احتمال پیوستن افرادی از این مناطق به شبه نظامیان طالبان وجود دارد. کما اینکه در جریان جنگ داخلی در سوریه و عراق، چندین هزار جنگجو از این مناطق به داعش و دیگر گروه‌های تروریستی پیوستند.

همین مسئله یکی از دلایل جدی حضور میدانی روسیه در بحران سوریه و حمایت از دولت بشار اسد به شمار می‌رود. یکی از جدی‌ترین تهدیداتی که می‌تواند در پی این مسائل برای روس‌ها ایجاد شود، ادعای استقلال‌طلبی مناطق قفقاز شمالی است. این مسئله می‌تواند تمامیت ارضی روسیه را با تهدید جدی مواجه کند. مسئله‌ای که از دیرباز برای مسکو مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است.

از سوی دیگر، گسترش طالبان به قسمت‌هایی از قفقاز جنوبی به‌خصوص به قدرت رسیدن اسلام‌گرایان افراطی در کشورهای آسیای میانه، می‌تواند کمربند امنیتی روسیه را از بین برده و این کشور بیشتر در معرض تهدید و خطر قرار گیرد.

مسلماً با افتادن این کشورها در دامن اسلام‌گراها از یک سو و از دست دادن حوزه نفوذ روسیه در آسیای میانه و قفقاز از سوی دیگر به هیچ وجه برای این کشور قابل تحمل نخواهد بود.

در این میان، در صورت فروپاشی کمربند امنیتی روس‌ها در این مناطق، با توجه به تحریم‌های تحمیلی ایالات متحده علیه این کشور، اقتصاد روسیه بیش از پیش آسیب‌پذیرتر خواهد بود.

اما نکته مهم این است با توجه به تجربه ناموفق شوروی در حضور میدانی در دوران اشغال افغانستان، مقامات روسی و در رأس آن‌ها ولادیمیر پوتین، صراحتاً اعلام کردند فدراسیون روسیه به لحاظ نظامی در افغانستان مداخله نخواهد کرد.

واضح است این کشور برای دفع تهدیدات یاد شده، روش سیاسی و دیپلماتیک را ترجیح خواهد داد. روشن است روسیه طالبان را به عنوان یک واقعیت در حیات سیاسی افغانستان پذیرفته بنابراین مذاکرات متعددی را با افراد سرشناس این گروه تروریستی انجام داده است.

در مجموع، به نظر می‎رسد روسیه برای دفع خطراتی که متوجه این کشور است، ناگزیر به قبول این واقعیت خواهد بود. اما مسلماً در قبال تهدیداتی که می‌تواند امنیت داخلی و تمامیت ارضی این کشور را تهدید کند، رویکرد و سیاست جدی‌تر و شدیدتری را درپیش خواهد گرفت.

شدت رفتار روس‌ها را شدت تهدید شکل گرفته تعیین می‌کند و فعلاً به نظر می‌رسد تهدیدی جدی از ناحیه طالبان متوجه مسکو نیست.